(03/11/2024)

Chúng ta đã phân tích rất nhiều về cách những xã hội khác nhau đối mặt với AI theo những cách khác nhau như thế nào. Nhưng chúng ta lại quên mất rằng mình đang sống trong một thế giới liên kết đa phương, nơi mà một sự lựa chọn của một nền văn hoá có thể tác động đến toàn bộ các nền văn hoá khác.

Rất tiếc là nhân loại chưa bao giờ đoàn kết. Trong tương lai, một nhà lãnh đạo độc tài có thể tin tưởng AI hơn Bộ Trưởng Bộ Quốc Phòng của mình và trao cho nó quyền phân tích tình hình chính trị để kích hoạt các quả bom hạt nhân. Khi đó, ai đang nắm giữ vận mệnh của thế giới?

Bên cạnh những thảm hoạ diệt chủng, thế giới đang đối mặt với 2 nguy cơ nữa đến từ sự phát triển của AI:

1. Thông tin tập trung có thể phát triển thành một đế quốc kiểu mới, thống trị toàn cầu.

2. Thế giới bị phân chia bởi bức màn silicon thành nhiều đế chế khác nhau được sinh ra do cách các xã hội khác nhau sử dụng mạng lưới thông tin AI theo những phương thức khác nhau.

The Rise Of Digital Empires - Sự trỗi dậy của đế chế kỹ thuật số

Tuyến đường sắt thương mại đầu tiên nối Liverpool và Manchester năm 1830 được xây dựng và vận hành bởi tư nhân và một thời gian sau thì chính phủ mới nhìn nhận tầm quan trọng của hệ thống đường sắt và động cơ hơi nước.

Anh, Mỹ, Pháp, Đức,... đã thống trị thế giới trong giai đoạn đó nhờ vào việc dẫn đầu trong cách mạng công nghiệp.

Tương tự, có 2 cột mốc đánh dấu bước đi đầu tiên của AI:

• Năm 2012: AI AlexNet đạt được khả năng nhận diện vật thể trong hình ảnh đạt độ chính xác 85%.

• Năm 2016: Alphago đánh bại nhà vô địch cờ vây thế giới.

Kể từ đó, chính phủ các nước bắt đầu nhìn nhận tầm quan trọng chiến lược của việc dẫn đầu công nghệ mới mẻ này. Cụ thể là các kế hoạch phát triển AI liên tục được các nước đưa ra: Trung Quốc đưa ra từ năm 2017, Nga vào năm 2017, Ấn Độ 2018 và Mỹ 2019.

Hiện tại Mỹ vấn là quốc gia dẫn đầu nhờ sự phát triển mạnh mẽ của các ông lớn công nghệ: Google, Facebook, Amanzon,... Nhưng cuộc chiến sắp tới sẽ dịch chuyển từ các tập đoàn thành cuộc chiến giữa các chính phủ.

Phần thưởng chính là sự thống trị.

(04/11/2024)

Data Colonialism - Thực dân dữ liệu Vào thế kỷ 19, nếu bạn là thuộc địa của một đế quốc công nghiệp, bạn phải cung cấp nguyên vật liệu thô, tài nguyên thiên nhiên cho mẫu quốc, và nhập khẩu ngược lại các sản phẩm tiêu dùng.

Vào thế kỷ 21, hệ thống AI cần dữ liệu khổng lồ các hình ảnh về giao thông và vật thể trên đường để xây dựng hệ thống lái xe tự động, AI cần thông tin về nhu cầu thời trang qua các lượt tìm kiếm để dự đoán xu hướng thời trang trong tương lai, AI cần thông tin bộ gene để xây dựng lên các chương trình dự đoán bệnh di truyền trẻ em,... Các ứng dụng trên sẽ được xuất khẩu ngược lại các nước thuộc địa.

Các vương quốc nắm đất đai sản xuất nông nghiệp, các đế quốc nắm giữ máy móc, hầm mỏ, đường sắt,... Nhưng địa lý vẫn là giới hạn tự nhiên cho các dạng quyền lực ở trên.

Thông tin thì khác, toàn bộ thông tin của toàn thế giới có thể được tập trung chỉ tại một cổng thông tin duy nhất.

Vào thế kỷ 19, để kiểm soát ngành công nghiệp dệt may, bạn cần kiểm soát đồn điền cotton, nhà máy dệt. Nhưng vào thế kỷ 21, để đánh bại đối thủ, bạn cần kiểm soát một hệ thống phân tích dữ liệu về xu hướng thời trang trong tương lai. Đó là cách Alibaba và Amazon thống trị ngày dệt may.

Hãy tưởng tượng 40% dân số Pakistan đang tham gia ngành dệt may sẽ phải làm gì nếu trong tương lai, tại Mỹ, các robot tự động có thể sản xuất với chi phí thấp hơn?

Đồng ý rằng sẽ có thêm nhiều công việc được tạo ra, nhưng các công nhân dệt có thể đáp ứng được công việc của một kỹ sư phầm mềm không?

AI hứa hẹn sẽ tạo ra 15.7 ngàn tỷ USD trên toàn thế giới đến 2030, nhưng 70% sẽ rơi vào tay của Mỹ và Trung Quốc - những cường quốc AI.

(05/11/2024)

From web to cocoon - Chỉ đến sự chuyển mình từ việc kết nối rộng rãi và công khai trên Internet (web) sang một môi trường khép kín và riêng tư hơn (cocoon)

Trong thế kỷ 20, một quốc gia đứng bên phía nào của bức màn sắt trong thời kỳ chiến tranh lạnh, thể hiện sự ủng hộ Soviet hay Mỹ.

Người dân Trung Quốc không thể sử dụng Facebook, Google, Wikipedia, người dân Mỹ thì không thể sử dụng hệ sinh thái của Huawei.

Nghịch lý là công nghệ thông tin tạo đã được phát triển để tạo ra một thế giới phẳng nhưng hiện tại lại đang chia rẽ xã hội loài người.

The global mind-body split - Sự phân chia toàn cầu về tâm trí và thể xác

Trong thế kỷ 21, máy tính còn đặt ra câu hỏi khó hơn cả câu hỏi ở trên mà nhiều thiên niên kỷ, tôn giáo và các hệ tư tưởng vẫn còn đang tranh cãi.

Thế giới ảo trên các mạng xã hội hay metaverse mà con người tạo ra có một ý nghĩa rất lớn đối với xã hội kể cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Nhưng nếu một hệ tư tưởng cho rằng con người là thân xác vật lý thì cuộc sống trên mạng online của con người tại sao lại có nhiều ý nghĩa đến như vậy?

Còn nếu một hệ tư tưởng càng xem nhẹ thân xác vật lý, thì AI càng tiến gần đến trạng thái của một thực thể con người.

Các xung đột về hệ tư tưởng này có thể còn gây chia rẻ và đổ máu nhiều hơn cả các cuộc đổ máu tôn giáo trong lịch sử nhân loại.

(06/11/2024)

From code war to hot war - sự chuyển biến từ một cuộc xung đột "lạnh" (với các cuộc chiến tranh mã hóa, tấn công mạng, hoặc các đối đầu kỹ thuật số) sang một cuộc xung đột "nóng" (với bạo lực, quân sự và chiến tranh thực sự)

Vũ khí kỹ thuật số khác biệt với vũ khí quân sự ở sự linh động, không có dấu hiệu của một cột khói hình nấm hay những tiếng nổ, các cuộc tấn công kỹ thuật số có thể xảy ra trong âm thầm mà không bị phát hiện.

Một khác biệt nữa đó là chiến tranh hạt nhân dường như khá dễ dự đoán được dựa vào việc thiệt hại của cả đôi bên khi xảy ra chiến sự. Nhưng chiến tranh kỹ thuật số thì mang lại cơ hội huỷ diệt đối phương mà không hề có một tổn thất nào cho bản thân mình. Nếu bạn đã hack được hế thống bom hạt nhân của đối phương và không biết rằng khi nào họ sẽ phát hiện ra, thì có nên kích nổ càng sớm càng tốt không?

The global bond - Liên kết quốc tế

Đó là phát biểu của Trump vào năm 2020. Tuy nhiên toàn cầu và quốc gia không hẳn là 2 cực của một vấn đề.

Trong đại dịch COVID-19, những nhà khoa học yêu nước vẫn đồng ý từ bỏ bản quyền để chia sẽ vaccine cho toàn thế giới.

Toàn cầu hoá cũng không làm lu mờ đi lòng yêu nước và biên giới của quốc gia, toàn cầu hoá giúp thiết lập luật lệ toàn cầu và đôi khi sẽ hi sinh lợi ích quốc gia vì sự nghiệp toàn cầu. Ví dụ điển hình là các cam kết giảm phát thải khí hiệu ứng nhà kính, toàn cầu hoá đã giúp thiết lập cơ chế tính toán phát thải và một số quốc gia phải hi sinh kinh tế vì một thế giới xanh.

Trong tương lai, con người rất có thể sẽ đi đến thống nhất những nguyên tắc kiểm soát AI và cũng có thể sẽ hi sinh lợi ích quốc gia, đoàn kết chống lại một thế lực AI độc tài.

The human choice - Sự lựa chọn của con người Con người có nhiều sự lựa chọn. Một trong những bài học cốt lõi trong lịch sử loài người đó là nhiều sự kiện được cho rằng có nguồn gốc tự nhiên nhưng thật ra lại có sinh ra bởi bàn tay con người.

Đừng tự mãn mà hãy cảm thấy hổ thẹn vì điều đó. Nó cho thấy rằng lựa chọn quan trọng đến nhường nào và chúng ta không thể đổ lỗi cho thiên nhiên hay cho các thuật toán trí tuệ nhân tạo.

Tóm tắt sách NEXUS - Yuval Noah Harari - Phần 3. Chính trị máy tính - Chương 11. Bức màn Silicon: Đế chế toàn cầu hay rạng nứt toàn cầu

by Hieuletrung